“Het gevoel dat je iemand een klein stapje verder kunt helpen, is onbetaalbaar”: Merijn Zandstra over de leergang Oplossingsgericht Coachen
Merijn Zandstra dacht in eerste instantie dat hij in de leergang Oplossingsgericht Coachen vooral ‘trucjes’ zou leren om een betere leidinggevende te worden. Maar al snel ontdekte hij dat het traject hem iets veel waardevollers bracht: vertrouwen in zichzelf als coach én een manier van werken die helemaal bij hem past.
Van mediation naar individuele groei
Merijn werkte als omgevingsmanager en participatieadviseur, en is nu coördinator formele participatie bij de Directie Participatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. In al die rollen werkt hij dagelijks met mensen en uiteenlopende belangen. Hij volgde al de mediationopleiding, maar wilde meer leren over individuele begeleiding.
“Ik vind het interessant hoe je mensen verder kunt helpen als ze vastlopen. En het mooie aan deze leergang is dat je meteen een echt coachtraject doorloopt met iemand die echt gecoacht wil worden. Dat maakt het spannend maar ook echt.”
De hoge lat loslaten
Aan het begin legde Merijn de lat erg hoog. Dat gevoel kwam doordat coaching voor hem direct heel ‘echt’ was.
“Je bemoeit je met iemands meest kwetsbare momenten en daar gaat enorm veel vertrouwen van de coachee in schuil. In mijn hoofd zat: als ik ga coachen, dan gaat het écht over iemand, met echte consequenties. Dan moet dat dus perfect zijn. Maar ik stond daar vrijwel helemaal zonder coachingservaring. Ik vroeg me af of ik iemand recht zou kunnen doen in zo’n kwetsbare fase, met de beperkte kennis en ervaring die ik had.”
Tot dan toe kreeg hij uit zijn omgeving wel complimenten over het doorgronden van emoties, belangen, waarden en het komen tot de kern van de ander. Maar dat was puur op intuïtie.
“Ik vond ‘vertrouwen op mijn intuïtie’ geen sterke basis om een goede coach te zijn. Ik wilde hier een objectief stappenplan dat duidelijk zou maken: dít is hoe je een goede coach bent. Ik was dus ook onzeker en bang voor het effect dat mijn coaching op iemand zou hebben. Mijn leerdoel werd dan ook: vertrouwen krijgen in mijzelf als coach.”
Gaandeweg merkte hij dat juist zijn eigen stijl zijn kracht is. “Ik kan alleen coachen als ik mezelf kan zijn. Niet uit een boekje, maar op een manier die bij mij past. Soms is een ‘verkeerde’ vraag juist de ingang naar het echte gesprek.”
Die omslag maakte hem losser in zijn gesprekken. Hij vertrouwt nu op zijn eigen stijl, luistervermogen en rust als coach.
De magie van kleine stappen
Een van de grootste eye-openers voor Merijn was het werken met kleine, haalbare doelen.
“Mensen denken vaak dat ze van een 5 naar een 10 moeten. Maar als je het hebt over van een 5,5 naar een 5,6, dan wordt het opeens haalbaar. Daarbij helpt het ook om stil te staan bij wat maakt dat je al een 5,5 hebt. Voor mij was dat vertrouwen op mijn sterktes, zoals luisteren en contact maken. Vanuit die basis kon ik oefenen met de vaardigheden die ik minder had, zoals structuur en interventies. De leergang gaat hierbij heel duidelijk uit van een positieve benadering: niet de nadruk op wat ontbreekt, maar op wat er al is. Zo werd groei niet iets zwaars, maar juist een positief en haalbaar proces.”
Door te focussen op zulke kleine stappen én op bestaande kwaliteiten wordt verandering concreet en minder overweldigend. Mensen komen sneller in actie, ervaren eerder resultaat en voelen dat vooruitgang wél mogelijk is. “Ik heb het zelfs eens bij mijn vader toegepast. Het hielp hem om concreet te zien wat hij nu al kon doen, en dat hij alleen een stap hoefde te zetten binnen zijn eigen cirkel van invloed, zonder meteen het hele vraagstuk te hoeven oplossen.”
De eerste stap buiten de oefenruimte
Een belangrijk moment was zijn eerste coachgesprek buiten de vertrouwde lesgroep. “Dat vond ik ontzettend spannend. Toen werd het echt. Je weet niet wat je kunt verwachten of hoe iemand reageert. Het is geen oefening meer met iemand die je kent, maar een echt gesprek waarin je samen zoekt naar wat mogelijk is.”
Die eerste sessie bleek bovendien heel waardevol. Juist omdat er ook dingen niet gingen zoals Merijn het vooraf in zijn hoofd had. En juist dat ‘niet-perfecte’ stond helemaal niet in de weg van een goed gesprek. “Ik ontdekte in de praktijk dat de coachee altijd zelf het beste zijn of haar probleem kan oplossen. Mijn rol is om te faciliteren, niet om het antwoord te geven. Dat besef gaf rust en maakte het lichter. Het hoeft niet altijd serieus en zwaar te zijn; er is ook ruimte voor luchtigheid en plezier, wat bij mij past.”
De kracht van de groep
De leergang volgde hij in een groep van zo’n twaalf deelnemers, uiteenlopend van ervaren coaches tot mensen die net begonnen. “Die diversiteit maakt het waardevol. Je leert van elkaar, ziet verschillende stijlen en oefent met mensen die heel anders denken dan jij.”
Het voelde bovendien veilig genoeg om fouten te maken en te experimenteren. “Iedereen was bereid om zich kwetsbaar op te stellen. Dat maakt dat je durft te proberen en ook echt leert van feedback.”
Meer dan coachvaardigheden
Wie denkt dat de leergang alleen draait om gesprekstechnieken, heeft het mis.
“Het meeste werk zit niet in het schrijven, maar in het nadenken: wie ben ik, wat doet dit met mij, wat wil ik eigenlijk zeggen? Je gaat steeds een laag dieper.”
Het werd voor Merijn een traject waarin persoonlijke ontwikkeling minstens zo belangrijk was als coachtechnieken. “Het is eigenlijk zowel een zelfreflectie-opleiding als een coachtraining. Samengevat: hoe coach ik als Merijn.“
En nu?
Merijn ziet zichzelf misschien in de toekomst in een coachende rol naast zijn huidige werk. Voor nu past hij de vaardigheden dagelijks toe: in gesprekken met collega’s, bij overleggen, en soms zelfs in zijn privéleven.
Zijn tip voor twijfelaars
“Zie het niet alleen als leren coachen. Je leert jezelf kennen op een dieper niveau en je komt er gegarandeerd wijzer uit. Het gevoel dat je iemand een klein stapje verder kunt helpen: dat is onbetaalbaar.”
