“Mediation? Dat gingen we natuurlijk niet eens overwegen!”

Linda Couwenberg, advocate-turned-mediator, over de kansen van mediation.

Of het nu gaat om arbeidsconflicten, familiezaken, zakelijke geschillen of burenruzies: mediation stijgt in populariteit. Wat zijn de kansen en mogelijkheden van mediation? En waarom is het juist voor advocaten van belang dat zij hun mediationvaardigheden ook ontwikkelen? KiesUwCursus.nl sprak met Linda Couwenberg, advocate-turned-mediator, en tevens trainer bij het Centrum voor Conflicthantering.

Waarom bent u mediator geworden?
Ik heb mij jarenlang als advocaat en bedrijfsjurist professioneel bemoeid met conflicten. Vanaf de fase dat onderhandelingen lastig werden en betrokkenen het als een conflict begonnen te ervaren, tot het moment dat je er echt niet meer uitkomt en een rechter vraagt een beslissing te nemen. Op een gegeven moment overviel mij een bepaalde metaalmoeheid. Het eindresultaat was niet altijd even bevredigend, en op inhoud alleen kwam je er soms gewoon niet uit. Dat begon mij te frustreren. Dit moet anders kunnen, dacht ik. Toen begon voor mij het traject naar de ‘hoe dan wel?’. Uiteindelijk kwam ik uit op de omscholing tot mediator. Een keuze die me nog steeds als een handschoen past.

Was u als advocate altijd al nieuwsgierig naar mediation?
Eigenlijk niet. Sterker nog, ik herinner me de keren dat ik tijdens een lopende procedures een briefje van de rechtbank ontving met de vraag of er bereidheid bestond om mediation te proberen. Dat briefje ging standaard linea recta de prullenbak in, dat gingen we natuurlijk niet eens overwegen, we zaten niet voor niets middenin een procedure!

Dit beeld is inmiddels aardig bijgetrokken?
Ja. Ik heb gezien dat mediation op heel veel vlakken, en op meerdere momenten in zo’n conflictproces, waarde kan brengen. En uiteindelijk bleek dat het vakmatig stukken beter bij mij past dan de advocatuur of een rol als juridisch adviseur.

En hoe, met uw achtergrond in de advocatuur, ziet u nu de verhouding tussen mediator en advocaat?
Ik zie het echt als aanvullend. Steeds meer advocaten zien nu ook in dat het één het ander niet uitsluit. Uiteindelijk is de belangrijkste vraag: wat heeft mijn cliënt nodig? Als je als advocaat overziet wat een mediationtraject inhoudt, welke meerwaarde het kan bieden en aan welke randvoorwaarden moet worden voldaan om het effectief te kunnen inzetten, dan ben je in staat je client daar goed over te adviseren. Het palet aan opties dat je client heeft is groter.
Het biedt wat mij betreft een mogelijkheid tot samenwerking, waarbij advocaten aan beide kanten de belangen van cliënten in de gaten kunnen houden en zorgen dat zij – juridisch gezien – geen gekke dingen doen, en de mediator zich kan bezig houden met de menselijke kant van het verhaal. De frustraties, boosheid, het onbegrip over en weer, eigenlijk de angel van het conflict. Die angel moet er eerst uit, om weer over oplossingen te kunnen praten.

Welke rollen spelen de mediator en de advocaat in het mediationtraject?
Soms is een cliënt er bij gebaat de strijdbijl even naast zich neer te leggen en simpelweg een goed gesprek te voeren over wat er mis is. Een mediator begeleidt dit en laat hen kijken naar wat zij kunnen doen om het conflict op te lossen en de relatie goed te houden of juist goed te beëindigen. Een advocaat is in dit traject minstens zo belangrijk. Hij brengt deskundigheid, stevigheid en overziet welke consequenties bepaalde uitkomsten met zich meebrengen. Niets is zo killing als cliënten die geen beslissing durven te nemen en dan niet verder kunnen in een mediationtraject.

“Steeds meer advocaten zien nu ook in dat het één het ander niet uitsluit”

Als de advocaat zijn eigen rol aanhoudt in dit traject, waarom zou hij zich dan meer in mediation moeten verdiepen?
Het stelt je op de eerste plaats beter in staat je cliënt goed te adviseren over de mogelijkheden die er zijn. Het advies kan best zijn dat mediation níet de beste route is voor de cliënt. Enige kennis van mediation is dan essentieel. Daarnaast leer je zelf met een andere blik naar de situatie te kijken. Dit geeft een advocaat een breder perspectief en ook krijg je concrete handvatten aangereikt om cliënten in een dergelijke situatie te ondersteunen.

Wat staat er in 2019 te gebeuren op het gebied van mediation?
Voorop staat dat er momenteel ontzettend veel gebeurt in het vakgebied. Mediation speelt een steeds grotere rol in conflictoplossing. Niet alleen op de traditionele gebieden van het arbeidsrecht en personen- en familierecht, maar ook binnen andere gebieden. Mediaton in strafzaken heeft zijn waarde bewezen. En ik zie bijvoorbeeld dat bij zakelijke conflicten mediation ook steeds meer als serieuze optie wordt gezien.
Daarnaast lijkt met de inzet van minister Dekker, mediation een veel gewichtigere positie krijgt binnen de rechtspraak. Het valt niet meer te ontkennen dat mediation een onmisbare rol speelt en zal blijven spelen binnen conflicthantering.
Centrum voor Conflicthantering
Het Centrum voor Conflicthantering (CvC) is een gerenommeerde opleider binnen het mediation vakgebied en leidt mediators op die faciliterend én transformatief kunnen werken. Het CvC werkt met trainers die allen veel praktijk- en trainerservaring hebben. Ook staat het CvC dichtbij de recente ontwikkelingen binnen de rechtspraak. Zo werden de bemiddelingsraadsheren bij het Gerechtshof Den Haag opgeleid door CvC.

Heeft mediation uw kijk op de rechtspraak en geschillen veranderd?
Niet zozeer. Ik ben altijd van mening geweest dat procederen een laatste redmiddel is. Wél zie ik nu veel beter in hoeveel er nog meer mogelijk is buiten de rechtspraak om. Ook ben ik blij met de verschillende initiatieven die binnen de rechtspraak zelf worden ontplooid, zoals de GOO (Gericht Op Oplossing)-zittingen en de bemiddelingsraadsheer. Deze ontwikkeling wordt op een heel natuurlijke manier in het systeem geïncorporeerd. Ik ben erg benieuwd hoe dit zich voortzet.

Heeft u een laatste boodschap aan de advocaten die nog twijfelen over mediation?
Voor advocaten die aarzelen om een complete mediation opleiding te volgen zijn er genoeg andere instapmogelijkheden. Er zijn ook genoeg cursussen die een mooie introductie bieden en de advocaat van meer begrip van mediation voorzien. Zo biedt het CvC een 2-daagse training Business Mediation waarin veel aandacht wordt gegeven aan de rol van partijbegeleiders, waaronder advocaten, in een mediationproces.
Ik ben ervan overtuigd dat meer kennis van en kunnen werken met mediation elke advocaat meerwaarde biedt. Je kunt er bijna niet meer omheen. Mijn ervaring is dat advocaten in eerste instantie vaak deelnemen vanuit vakmatige interesse. Er gebeurt iets in het vakgebied, dus ik moet er iets over weten. Maar gaandeweg komen er, zowel vakmatig als persoonlijk, eye-opening momenten: “He, zo kan het ook”. Inzichten die ook worden meegenomen in de uitoefening van hun vak.

Dit interview is tot stand gekomen met dank aan Kies uw Cursus, het opleidingsplatform voor juristen. Hierop kunt u ook ons hele cursusaanbod zien.

Linda Couwenberg is MfN-geregistreerd mediator en heeft ruime ervaring binnen de advocatuur en het bedrijfsleven. Als mediator richt zij zich met name op arbeidsconflicten en conflicten die zich afspelen in een zakelijke context en faillissementszaken in het bijzonder. Linda is ook één van de docenten van de Mediationopleiding die door CvC georganiseerd wordt.