Blog

Systemisch Werken in de praktijk: Een interview met mediator M.G. Panis

Mediator M.G. Panis is als mediator actief in uiteenlopende situaties, van strafzaken tot complexe burenruzies. Enkele jaren geleden volgde zij de tweedaagse training in systemisch werken en in dit interview deelt ze haar ervaringen, inzichten en reflecties op wat zij geleerd heeft.

Van echtscheidingen tot strafzaken: een rijke achtergrond

Haar carrière als mediator begon bij echtscheidingen, maar voelde zich daar niet thuis. “Die zaken zijn vaak complex, emotioneel, en vragen om extreem gedetailleerde afspraken. Ik wil juist werken aan de grote lijnen en toekomstgerichte oplossingen,” vertelt Panis. Inmiddels richt ze zich volledig op strafzaken en buurtbemiddeling, waarbij herstel en veiligheid centraal staan. “In strafzaken is het doel helder: herstel na een incident. Dat werkt heel rond. Bij echtscheidingen blijven ouders verbonden door de kinderen, dus dat stopt nooit.”

Een nieuwsgierigheid naar het grotere geheel

Waarom besloot Panis zich te verdiepen in systemisch werken? “Ik vind het fascinerend om te zien hoe mensen functioneren binnen hun systemen, gezinnen, organisaties, gemeenschappen. Als mediator word je ingehuurd om een conflict op te lossen, niet per se om inzicht in een systeem te bieden. Maar als je wél tools hebt om systemisch te kijken, dan kun je in bepaalde situaties nét dat beetje extra doen.”

Systemisch werken in de praktijk

Tijdens de training kreeg Panis praktische handvaten aangereikt. “Het gaat niet alleen om theorie; we deden ook oefeningen waarbij je met je eigen vraagstukken aan de slag gaat. Daardoor kijk je automatisch ook naar je eigen systeem.”

Eén van de situaties waarin zij het systemisch werken kon toepassen, was tijdens een echtscheiding waarbij de ouders voortdurend discussie hadden over de kosten van een tractoropleiding voor hun zoon. “Dat onderwerp kwam in elk gesprek terug. Tijdens één van die gesprekken heb ik de situatie nagespeeld met koffiekopjes en een suikerpot. Ik heb de ‘tractor’, in de ‘garage’ geparkeerd en gezegd: die blijft daar tot het einde van het gesprek. Alleen dat al zorgde voor rust en ruimte om eindelijk andere dingen te kunnen bespreken.

Dit is een voorbeeld van een systemische interventie: je positioneert mensen of voorwerpen letterlijk, en door die opstelling maak je zichtbaar hoe de verhoudingen liggen. “Door die positie te veranderen, kun je soms ook ruimte creëren voor beweging. In dit geval: doordat de trekker ‘in de garage’ geparkeerd stond, konden we het gesprek eindelijk over andere onderwerpen voeren. Zo’n simpele systemische interventie kan soms het verschil maken.”

Een verrijking voor mediators

Wat levert systemisch kijken haar op als professional? “Het geeft me extra perspectief. Je leert uitzoomen, anders kijken. Dat verrijkt mijn toolkit als mediator. Je komt tot andere interventies, die soms precies zijn wat nodig is om beweging te creëren.”

Toch is ze ook realistisch: “Twee dagen is kort. Je krijgt een eerste indruk, een basis. Maar het beklijft alleen als je er daarna bewust mee aan de slag gaat. Gelukkig helpt het dat ik het meteen probeer te verbinden aan mijn werk en mijn leven. Dan blijft het beter hangen.”

Voor wie is het geschikt?

Volgens Panis is de training vooral waardevol voor mensen met enige ervaring. “Beginnende mediators kunnen er zeker iets uit halen, maar je hebt er meer aan als je al situaties kunt terughalen uit je praktijk. Het is echt een verdiepingsslag.”

En niet alleen mediators hebben er baat bij: “Iedereen maakt onderdeel uit van verschillende systemen. Of je nou mediator, coach of beleidsmedewerker bent: systemisch kijken helpt om dingen beter te begrijpen, en dat kan helpen bij het zoeken naar een oplossing.